foto: Mieke Lauwerysen
|
|
| toetsenbord met een brailleleesregel foto: Mieke Lauwerysen |
Voor
zienden is het vaak moeilijk voor te stellen dat blinden ook gebruik kunnen maken
van computers en internet. Ze kunnen het scherm immers niet zien. Toch is dit,
door gespecialiseerde hulpmiddelen te gebruiken, heel goed mogelijk.
Blinden maken gebruik van software die hun scherm als het ware uitleest, zogenaamde
screenreaders. De informatie wordt dan doorgegeven aan een brailleleesregel of
een spraaksynthesizer. Bij het gebruik van een spraaksynthesizer wordt de beeldinformatie
voorgelezen. Mensen die braille onvoldoende beheersen, bijvoorbeeld omdat ze op latere leeftijd blind zijn geworden of door
mensen die daar om wat voor reden dan ook de voorkeur aan geven kunnen een spraaksynthesizer gebruiken.
De ultieme toegankelijke website bestaat niet. De verschillende screenreaders
werken niet allemaal hetzelfde en niet iedereen beschikt over de nieuwste software.
Bij blinden heb je net als bij zienden, ervaren en minder ervaren gebruikers.
Verder heeft iedereen ook een persoonlijke mening over wat prettig in het gebruik
is.
Toch is het tamelijk eenvoudig om je website toegankelijk te maken voor blinde
gebruikers wanneer je bij het bouwen van de site een paar richtlijnen in acht
neemt.
Sommige zaken zijn echt noodzakelijk voor de toegankelijkheid. Andere kunnen
gebruikt worden om de site prettiger in gebruik te maken.
Geef een alt-attribuut bij afbeeldingen die informatie verschaffen.
Voer een tekst in die precies die informatie geeft die je nodig hebt om de
site te begrijpen. Heb je bijvoorbeeld een afbeelding als logo: Slagerij van
Kampen, geef die dan als alt-attribuut: "Slagerij van Kampen" Een
hele zin als: "dit is het logo van Slagerij van Kampen" is dus niet
nodig. In de html komt dan het volgende te staan: <img src="logo.gif"
width="140" height="60" alt="Slagerij van Kampen">
Staat er een plaatje dat naast decoratie verder geen informatie geeft dan
kun je die alttekst weglaten. In de code zet je dan alt="" .Bij
veel screenreaders kun je de optie: 'unlabeled images' uitzetten, zodat die
plaatjes gewoon genegeerd worden.
Het is altijd belangrijk dat alle links een duidelijk naam hebben zodat de
gebruiker van hulpsoftware weet waar de link naar verwijst. Geef daarom ook
afbeeldingen en image maps die als link fungeren een alt-tag. Bij een linkafbeelding
naar de pagina 'contact' hoef je niet "link contact" als alt-tag
te geven, "contact" is voldoende want de screenreader heeft door
het lezen van de html al aangegeven dat het om een link gaat.
Het is soms mogelijk om met de hulpsoftware een overzicht van alle links van
de site op te vragen. De links staan dan niet meer in hun context. Veelgebruikte
links als "lees meer" of "klik hier" geven dan onvoldoende
informatie.
Verder kun je voorkomen dat links die op een rij staan als één
lange rij wordt weergegeven door tussen de links een vertikale streep te zetten.
Flash kan vanaf de versie MX voorzien worden van een alternatieve tekst. Dit
kan echter alleen worden opgepikt door de screenreader als er een flashplayer
6 geinstalleerd is. Toepassingen in javascript kunnen ook niet door een screanreader
gelezen worden. Om die reden zetten blinde computergebruikers de optie 'ondersteuning
van Javascript' in Windows vaak uit.
Zorg dan dat toepassingen in Flash of Javascript niet informatie-afhankelijk
zijn of geef een tekstalternatief.
Bij Javascript kan het tekstalternatief in de zogenaamde noscript-stag staan.
Plaats onder het script in de body <noscript>het tekstalternatief van
het javascript</noscript> . Javasripts die in de head van de pagina
staan hoeven niet voorzien te worden van een alternatief.
Volgens de W3C-richtlijnen voor toegankelijkheid dien je tabellen niet voor
lay-out doeleinden te gebruiken. Een tabel is oorspronkelijk bedoeld om informatie
weer te geven. De screenreader leest ze ook op deze manier. De inhoud van
de cellen wordt van links naar rechts weergegeven. Gebruik je lege cellen
om zaken op zijn plaats te houden of om kleurvlakken te maken, dan geeft de
screenreader steeds lege vlakken weer wat het weergeven van de website nogal
vertraagd.
Gebruik je toch een tabel voor lay-out, let dan op of de informatie op deze
manier in de juiste volgorde wordt getoond.
Over het gebruik van frames zijn de meningen bij blinden net zo verdeeld als
bij zienden.
De nieuwere software kan er prima meer overweg. Volgens de W3C-standaarden
zijn ze ook toegestaan.
De screenreader geeft bij het openen van de website de inhoud van de indexpagina
weer. Er wordt getoond uit welke frames de website bestaat en van daaruit
navigeert de gebruiker verder . Het is daarom belangrijk dat je je frames
een duidelijke naam geeft. Dus niet 'leftframe' en 'rightframe', maar 'navigatie'
en 'inhoud site' bijvoorbeeld. Wanneer frames worden gebruikt voor lay-outdoeleinden,
bijvoorbeeld door ze te nesten, om een beeld steeds in het midden van het
scherm te krijgen, is dit behoorlijk storend. Stel je de spraaksynthesizer
voor die de hele indeling van frames voorleest!
Een voordeel van het gebruik van frames kan zijn dat herhalende informatie
op iedere pagina niet steeds wordt weergegeven. De screenreaders lezen de
pagina's steeds van boven naar beneden. Wanneer je adres bijvoorbeeld boven
in beeld staat wordt dit, als het op iedere pagina opnieuw staat, steeds weer
getoond.
Omdat de muis niet wordt gebruikt is het belangrijk dat de invulvelden van het formulier met het toetsenbord te bereiken zijn. Checkboxen zijn vaak beter toegankelijk dan radiobuttons. Geef voor de zekerheid ook de mogelijkheid om een email te sturen.
Veel hulpsoftware kan de h-tags als navigatiemogelijkheid gebruiken. Het daarom handig om voor kopteksten ook werkelijk de h-tags te gebruiken. Op deze pagina bijvoorbeeld heeft de titel een h1-tag en de koptekst van de paragrafen hebben de h2-tag.
Deze les is tot stand gekomen dankzij de hulp en ervaring
van een groep blinde websitebouwers.
Wil je meer weten over het toegankelijk maken van websites of wil je je site
laten testen?
Stuur mij dan een email
Veel succes!
Anneke Klein
© 2004-2008 Kellerhuis Kreaties Auteur: Anneke Klein
Gebruik van deze lessen is geheel voor eigen risico, wij aanvaarden geen aansprakelijkheid voor schade toegebracht aan hard- of software.